Dolende zielen

Cornelis de Witt werd eruit weggesleept om gelyncht te worden, Jan de Bakker sleet er zijn laatste dagen voordat hij op de brandstapel belandde, Kaat Mossel groeide er uit tot volksheld en Witte de With had er een time-out. De Gevangenpoort in Den Haag is een epicentrum uit de Nederlandse geschiedenis. En ik mocht er iets van vinden.
Vorig jaar vroeg Tjeerd Vrij, directeur van Rijksmuseum de Gevangenpoort, of ik samen met zijn team een vernieuwingsplan kon bedenken dat ruimte biedt aan de fascinerende verhalen die in de poort verteld kunnen worden, meer aandacht geeft aan de diverse groep aan gevangenen die er door de eeuwen heen opgesloten heeft gezeten, én de authenticiteit van het middeleeuwse cellencomplex intact laat.
Graag natuurlijk.
Ik dook in de geschiedenis van de Gevangenpoort en laafde mij aan de kennis van de medewerkers, de spannende verhalen van de rondleiders en het enthousiasme van de bezoekers. Heel inspirerend, maar nog het meest werd ik geraakt door de kennismaking met al die dolende zielen die ooit de Gevangenpoort bevolkten. Mocht je - om maar een voorbeeld te noemen - denken dat vroeger alles beter was, dan ken je Dirk Wanroij nog niet. Een sodomiet. Hij werd in 1730 samen met tien andere homoseksuelen gewurgd en in zee gedumpt. Gewoon om wie hij was. Of Fytge Hermansdochter. Een ketter uit de 16de eeuw. Zij schonk in de Gevangenpoort het leven een zoon, maar vond niet veel later de dood op de brandstapel. Dankzij videoprojecties bewonen dit soort vergeten pechvogels straks opnieuw het cellencomplex. Let wel: ter lering, niet vermaak.
Heilige grond blijft voor mij de Ridderkamer, de luxe cel waar Cornelis en Johan de Witt op 20 augustus 1672 bange uren doormaakten. Het gejoel van een bloeddorstige menigte buiten de Gevangenpoort moet duidelijk hoorbaar zijn geweest. Onwetend welk lot hen te wachten stond, hadden de broers uitzicht op het Groene Zoodje, het stenen podium waar diezelfde avond nog hun verminkte lijken zouden hangen. Als bewonderaar van de onkreukbare raadpensionaris Johan de Witt ben ik blij dat het vernieuwingsplan ook de herinnering aan de broers levend houdt.